İnaktif HIV Rezervini Yok Eden RNA
Gen sekanslama (genetic sequencing) teknolojisinden faydalanılarak, University of California San Diego araştırmacıları tarafından bağışıklık sistemi hücrelerinde HIV’nin üretilmesini kontrol etmemizi sağlayacak ve üremeyi ya da çoğaltılmayı bekleyen HIV rezervini yok etmemizi sağlayacak temel bir hücresel ajan tanılandı.
Üniversite’nin Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Tariq Rana, kapalı (off) konumuna getirilebilen veya direkt silinebilen bu RNA ajanın HIV ve AIDS araştırmaları kapsamında neredeyse otuz yıldır aranan bir şey olduğunu belirtti. Keşfin en heyecan verici kısmının ise sahip olduğu aktiviteye sahip olan başka bir ajanın daha önce benzeri görülmemiş olması olduğunu belirten Rana, bir ‘protein kodlamayan uzun RNA’nın (long noncoding RNA) genetik modifikasyonu ile T hücrelerinde ve mikroglialarda antiretroviral tedavinin akabinde durdurulmuş olan HIV’in tekrar üremeye başlayıp yayılmasını engelleyebileceklerini açıkladı.
HIV ve AIDS için güçlü bir potansiyel tedavi olmaya aday bu uygulamanın şu ana kadar mevcut olan ve hastaların uzun ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesini sağlayabilen ancak iyileştiremeyen antiretroviral terapiye alternatif olması ve/veya kombinasyonu ile kesin çözüm getirebilmesi umuluyor. Bir takım vücut sıvıları yolu ile bulaşan HIV, bağışıklık sistemine saldırıyor ve yayılarak vücudun enfeksiyonlar ile mücadele etmesini engelliyor. Eğer doğru tedavi uygulanmaz ise hızla yayılarak AIDS’e neden oluyor.
Antiretroviral tedavide virüsler inaktif şekilde vücudun içine hapsedilmiş oluyor. Eğer sürekli bir terapi olmaz ise, virüs tekrar uyanıp kendini ürettirmeye hızla devam edebiliyor. mBio‘da yayımlanan çalışmada, Rana ve ekip arkadaşları bu alanda ilk ‘protein kodlamayan uzun RNA’ın (lncRNA) ile genom seviyesinde (yani neredeyse tüm DNA’nın analiz edilmesi) gen ekspresyonları üzerindeki etkisine çalıştı.
HIV ile enfekte olmuş bağışıklık hücreleri olan makrofajlarda (bu hücreler vücudumuzdaki yabancı canlıları tanıyıp, bağışıklık sistemini alarma geçirerek doku içi savaşımı yürüten özelleşmiş hücrelerdir) yürütülen çalışmada genel olarak lncRNA’nın diğer RNA’lardan farklı olarak protein kodlamadıklarından yalnızca hücre içinde hangi genlerin ‘açık’ hangi genlerin ‘kapalı’ olduğuna karar veren ve bu sistemi düzenlemeye yardımcı olan yapılar olması temel alındı.
Araştırma ekibi özel bir lncRNA olan ve HIV-1 Enchanced LncRNA (HEAL) adı verilen RNA’nın HIV enfeksiyonu olan insanlarda nasıl arttığını ortaya çıkardı. HEAL, son dönemde ortaya çıkarılan ve bağışıklık hücrelerinde HIV replikasyonunu düzenleyen bir RNA olarak karşımıza çıkmıştı.
Genomik, biyokimyasal ve hücresel bir takım yaklaşımlar bir araya getirilerek interdisipliner olarak HEAL’i susturmanın (işlemez hale getirme) veya CRISPR-Cas9 teknolojisi ile tamamen silmenin HIV’nin, antiretroviral terapinin ardından yeniden ortaya çıkma ihtimalini kaldırdığı ortaya çıkarıldı. Hayvan deneylerine geçmek için henüz farklı delil ve işlemlere ihtiyaç duyulduğu belirtilirken en azından HEAL’in HIV patojenezinde son derece kritik bir rol oynadığı anlaşılmış oldu.
Kaynakça:https://bilimfili.com/inaktif-hiv-rezervuarini-olduren-rna/